Op 11 september was het RVO-Programma “Omgeving Ontmoet Omgevingswet” op bezoek in de Bommelerwaard. Bij de Sterregaard in Hedel ontmoetten we als lokale initiatieven een delegatie vanuit RVO – de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Naast Coöperatie Bommelerwaar waren o.a. de Ontmoetingstuin Ammerzoden en enkele dorpsraden vertegenwoordigd.
Vanaf 2021 is de Omgevingswet van kracht, die 26 bestaande wetten over de fysieke leefomgeving bundelt. De bedoeling is dat na een brede Omgevingsdialoog een Omgevingsvisie wordt opgesteld. Vanuit deze Omgevingsvisie volgt dat het Omgevingsplan, dat het huidige Bestemmingsplan vervangt. De invoering van de Omgevingswet wordt gezien als van grotere impact dan de decentralisatie van de zorg! De wet verlangt dat de Omgevingsvisie tot stand komt door ‘participatie’ van bewoners en ondernemers. Dat betekent dus dat niet alleen de (lokale) overheid zich moet voorbereiden op de Omgevingswet: wij als burgers ook!
Al sinds ons allereerste gesprek met (voormalig) wethouder Simon Buwalda, een week na oprichting van onze coöperatie, spraken we over de Omgevingswet. Sindsdien is het nog niet heel gemakkelijk geweest met de gemeente snelheid te krijgen op dit dossier. Men leek andere prioriteiten te hebben en bovendien was de invoering (toen nog per 2019) nog zó ver weg… Toen we in juni 2017 aan tafel zaten om een groots plan te bespreken, kregen we opeens als reactie:
“Dit moeten we oppakken binnen de Omgevingswet; willen jullie meeschrijven aan de Uitgangspuntennota?” Dat was goed nieuws! Totdat tijdens de Minister tijdens de zomervakantie uitstel aankondigde en de gemeentecommissie spontaan in de mottenballen ging.
Als coöperatie zijn we niet stil blijven zitten. We zijn best heel actief binnen de Participatietafel Regionale Netwerken in het RVO-transitieprogramma DuurzaamDoor. We kregen er support voor de uitontwikkeling van ons concept Bommelerwaar-Stroom. En we onlangs ontvingen ‘opdracht’ voor het project “Proeftuinen Bommelerwaard: Bottom-up Energietransitie vanuit de Omgevingswet”. Men was geïnteresseerd geraakt in ons burgerinitiatief en onze gebiedscoöperatieve aanpak. En daarom kregen we de vraag gastvrijheid te verlenen aan één van acht landelijke sessies over “Omgeving Ontmoet Omgevingswet”. Met als centrale vraag: “hoe bereidt ‘de omgeving’ zich voor op de Omgevingswet, wat komt zij daarbij tegen en wat heeft zij nodig?”
We hadden een mooie middag op een mooie locatie met 15 gedreven mensen die allemaal ‘iets zien’ in burgerinitiatieven. Of die er zelf dus druk mee bezig zijn. Fruitteler Willem van den Berg deed op eigen erf de aftrap met een pleidooi voor duurzame landbouw-gebiedsontwikkeling. We genoten van hun sapjes, Karmijn de Sonnaville-appel en eigen honing. Na een uitgebreide kennismaking vervolgde Onno van Bekkum (Bommelerwaar) met een ‘feitenrelaas’-presentatie die zichtbaar maakte hoe uitdagend de opgave is. Wat voor systeemspanningen er ontstaan zodra burgerparticipatie zich inmengt in een publiek-private traditie (overheid en markt) en aandringt op een ‘nieuw speelveld’ met ‘nieuwe spelregels’.
RVO-Programmaleider Tarsy Lössbroek vertelde in reactie hierover:
“Ik heb ongelofelijk respect voor wat jullie doen. Daar heb ik geen woorden voor. Dat ontroert me. Het is niet normaal waar jullie mee bezig zijn. En dat allemaal om onze wereld mooier te maken en beter. Dus aan iedereen die in dit initiatief meehelpt, wil ik zeggen: super, super, super! …
Jullie casus weerspiegelt in het bijzonder de politieke speelruimte en het politieke spel dat zich ontvouwt. Niet verwonderlijk omdat het gaat om grote impact op veler gebied. Tegelijkertijd vraagt dat van initiatiefnemers om te acteren in de spelregels en agenda’s van partijen/coalities enz. En is dat niet te veel gevraagd, omdat het zo’n andere wereld is? Initiatieven zijn van de inhoud en passie. Ik zag een indrukwekkend aantal partijen op Bommelerwaar-Stroom krant die een rol spelen/hebben. Eigenlijk ben ik ook wel benieuwd naar hun verhaal. Hoe blikken zij terug op dit complexe traject? Een procesevaluatie of zoiets. … Ik blijf onverminderd geïnteresseerd in het vraagstuk van de onderlinge samenwerking tussen systeemwereld en leefwereld. Wat is nodig om die succesvoller te laten zijn?”
En ook de nieuwe wethouder Gijs van Leeuwen stuurde voorafgaand al een bemoedigend bericht:
“Jullie zijn goed bezig! Top. … We moeten toe naar een nieuwe wereld. Van nee tenzij naar ja mits. Maar ook: laat initiatieven vanuit de samenleving volop tot ontwikkeling komen, faciliteer ze en jaag zo nodig aan. Het is de overheid die bewaakt of belangen ergens kunnen “schuren”. Ik ben er voor in om werkende weg ervaring op te doen met nieuwe werkvormen. Het is fantastisch als er initiatieven vanuit de samenleving ontstaan die draagvlak hebben en helpen om de wereld een stukje beter te maken.”
En dus gaan we met opgeheven hoofd, en met huiswerk, verder aan de slag!
De reeks van acht gebiedssessies sluit af met een Slotbijeenkomst op 14 november in Den Bosch.
Zin om te verbinden en mee te doen? Mail onno@bommelerwaar.nl.
